เจอแล้ว ตามหาสูตร ปลาส้ม ไม่ยุ่งยาก ทำได้เองง่ายๆเลย
ปลาส้ม เรียกได้ว่าเป็นการ นำมาแปรรูปอาหารจากปลาชนิดหนึ่งของคนทางภาคอีสาน ซึ่งเป็นการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นในเรื่องของการถนอมอาหารจากปลา เมื่อปลาที่เราหามาได้มีจำนวนมาก ก็ต้องหาธีในการแปรรูป เพื่อที่จะเก็บรักษาไว้ได้นาน โดยการเอาปลามาหมักกับเกลือ ข้าวสวย และไม่น่าเชื่อว่าจะได้เมนูที่แสนอร่อย ที่เราเรียกกันว่าปลาส้ม ปลาเปรี้ยว ส้มปลานั่นเอง
คลุกเคล้าปลา เกลือ กระเทียม ข้าวสุก รอให้เปรี้ยว ทีนี้ก็จะได้ปลาส้ม
สามารถนำมาประกอบเป็นอาชีพ และเสริมรายได้ให้ครอบครัวได้เป็นอย่างดี สำหรับขั้นตอนและวิธีการทำก็ไม่ได้ยุ่งยากซับซ้อนอะไร ที่สำคัญต้องหาปลาน้ำจืดให้ได้ซะก่อน ส่วนเครื่องปรุงประเภท เกลือ กระเทียม ข้าวสุก นั้น หาได้ในครัวเราอยู่แล้ว เมื่อได้ส่วนผสมครบแล้ว ขั้นตอนต่อไปก็หมักจนปลามีรสเปรี้ยว ส่วนจะใช้ปลาทั้งตัว ปลาเป็นชิ้นๆ หรือใช้เฉพาะเนื้อปลาอย่างเดียว ที่เรียกปลาส้มฟัก หรือแหนมปลา ซึ่งวิธีการทำก็เหมือนกัน
ตามหาสูตร ปลาส้ม
ถ้าพูดเรื่องของปลาส้มต้นตำรับ รวมไปถึงความอร่อยและมีชื่อเสียงก็ต้องเป็นปลาส้มจากอีสาน และเราต้องยกให้ลูกอีสาน เพราะทางอีสานมีปลาน้ำจืดค่อนข้างมาก ดังนั้น การถนอมอาหารจากปลาน้ำจืดจึงเกิดขึ้น และเป็นที่นิยมกันมาก ต่อมาภูมิปัญญาท้องถิ่นจากการถนอมอาหาร จึงได้แพร่ไปสู่ภูมิภาคอื่นๆ
ส่วนมากการทำปลาส้มจะอาศัยเทคนิควิธีการถ่ายทอดสืบต่อกันมา ดังนั้น รสชาติ หรือคุณภาพของปลาส้มแต่ละแห่งจึงมีความแตกต่างกัน ขึ้นอยู่กับสูตรการผลิต แม้สูตรการผลิตเดียวกันในแต่ละครั้งก็อาจไม่ได้คุณภาพเท่ากัน ทั้งนี้ เพราะการผลิตปลาส้มจะเป็นการหมักตามธรรมชาติ ไม่สามารถควบคุมได้ คุณภาพและรสชาติจึงถูกเปลี่ยนแปลงด้วยองค์ประกอบหลายๆ ด้าน
ปลาส้ม สำหรับคนใต้หลายคนอาจไม่คุ้นหู ส่วนมากจะเรียก ปลาเปรี้ยว ปลาใส่อวน (เอาข้าวสารมาคั่วให้เหลือง หอม แล้วปั่นให้ละเอียด แล้วนำมาหมักปลา เรียกว่า ปลาใส่อวน)
ถ้าจะลองทำกินเองบ้าง เราก็มีสูตรมาฝากค่ะ
ทำปลาส้มกินเองง่ายๆ ได้ที่บ้าน (อีสาน)
ส่วนผสม
1 ปลาตะเพียนหรือปลาน้ำจืดอื่นๆ ที่หาได้
2 เกลือป่น
3 กระเทียมบดหรือตำ
4 ข้าวสุก (ข้าวเหนียวหรือข้าวเจ้าก็ได้)
วิธีทำ
วัตถุดิบสำคัญในการทำปลาส้ม ปลาสดๆ
ขอดเกล็ดปลาและควักเอาใส้ออกให้หมด แล้วบั้งปลา ข้างละ 4-5 บั้ง หรือตามต้องการ ถ้าปลาตัวใหญ่ตัดปลาเป็น 2-3 ชิ้น ล้างปลาให้สะอาดแล้วเอาปลาไปแช่ในน้ำซาวข้าว (ใช้แป้งข้าวเจ้าละลายก็ได้ค่ะ) แช่ปลาไว้สัก 20-30 นาที แล้วล้างให้สะอาดพักไว้ให้สะเด็ดน้ำ (ทำให้เนื้อปลาแข็งและลดความคาวลง)
จากนั้นนำเกลือมาผสมกับปลา ทิ้งไว้สัก 3 ชั่วโมง
ส่วนข้าวสุกเอาไปล้างน้ำและผึ่งให้แห้งพอหมาดๆ จากนั้นนำเกลือป่น ข้าวสุก และกระเทียมผสมให้เข้ากัน แล้วนำไปคลุกกับปลา นวดให้เข้ากัน นำปลาที่ได้ใส่ในกล่องหรือภาชนะ กดตัวปลาให้แน่น และปิดฝาทิ้งไว้ 1-5 วัน หรือจนกระทั่งมีน้ำออกจากปลาหรือปลามีรสเปรี้ยว
ปลาส้มทอดหอมๆ หัวหอมแดงซอยโรยหน้าสักนิด ซอยพริกใส่สักหน่อย กินกับข้าวสวยร้อนๆ
ทีนี้จะเอามาทอด ปิ้ง ย่าง ก็สุดแล้วแต่ท่าน
ปลาเปรี้ยว สูตรคนใต้
ส่วนผสม
1 ปลานิล หรือปลาน้ำจืดอื่นๆ ที่หาได้
2 น้ำตาลทราย
3 เกลือ
4 ข้าวคั่วบดละเอียด
วิธีทำ
1 ล้างทำความสะอาดปลา ขอดเกล็ด เอาหัว เอาพุงออก แล้วล้างทำความสะอาด
2 ผสมน้ำตาลและเกลือเข้าด้วยกัน นำปลาที่ทำความสะอาดเรียบร้อยแล้วมาคลุกเคล้าให้เข้ากัน หมักทิ้งไว้ในขวด หรือไห สัก 3-4 วัน (ปิดฝาให้สนิท)
3 เมื่อครบ 3-4 วัน ปลาที่หมักไว้จะมีกลิ่นหอม แล้วนำปลามาคลุกข้าวคั่ว จากนั้นหมักทิ้งไว้อีก 1 วัน ก็จะได้ปลาเปรี้ยว ปลาใส่อวนที่อร่อยๆ
เคล็ดลับการทอดปลาส้มไม่ให้เนื้อปลาแตก ก่อนลงทอด ตีไข่ไก่ให้แตกแล้วนำปลาไปคลุกไข่ไก่ แล้วนำลงทอดในน้ำมันจะทำให้ปลาส้มหอม น่ากิน เนื้อปลาไม่แตกยุ่ย มีกลิ่นหอม และมีสีสวยงามค่ะ
การถนอมอาหารจากภูมิปัญญาในสมัยโบราณ เพื่อเก็บอาหารไว้กินได้เป็นเวลานาน โดยอาหารนั้นไม่สูญเสียคุณภาพ โดยผ่านวิธีการหมักจนได้ผลิตภัณฑ์รสชาติอร่อยถูกปากของนักชิมที่เรียกว่า ปลาส้ม
ในปัจจุบันนี้ อาหารหมักดองพื้นบ้านประเภทปลาได้รับการนิยมกันเป็นอย่างมาก โดยทั่วทั้งประเทศ ซึ่งเป็นวิธีในการถนอมอาหารที่ดี จนได้พัฒนากลายเป็นหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ หรือที่เรียกว่า OTOP สร้างรายได้ให้กับชาวบ้านและชุมชนได้อย่างมาก
ขอขอบคุณ : technologychaoban