สมุนไพรแก้สารพัดโรค ใช้เป็นยาเจริญอาหาร รักษาโรคผิวหนัง บำรุงเลือดดีมาก
สมุนไพรไทยมีอยู่มากมายหลายชนิด ในยุคสมัยก่อนคนโบราณได้นำมาใช้เป็นยาบำรุงและรักษาร่างกายของเราให้ห่างไกลจากโรคร้ายต่างๆ และในปัจจุบันก็ได้มีการนำสมุนไพรมาใช้กันอย่างต่อเนื่อง เพราะเนื่องจากสมุนไพรเป็นยาที่แก้ได้สารพัดโรค โดยที่ไม่ต้องทานยาแผนปัจจุบัน
เครือหมาน้อย (Krueo Ma Noy) มีชื่อวิทยาศาสตร์ Cissampelos pareira จัดอยู่ในวงศ์ Menispermaceae มีชื่ออื่นๆว่า กรุงเขมา ขงเขมา พระพาย หมอน้อย หมาน้อย ก้นปิด และสีฟัน
ลักษณะเครือหมาน้อย
– เครือหมาน้อยเป็นพรรณไม้เลื้อย ในวงศ์ MENISPERMACEAE ต้นหรือเถาเนื้อแข็งขนาดกลาง
– ใบเดี่ยว รูปหัวใจ สีเขียว ก้านใบปิด ออกสลับ ขอบและพื้นใบเรียบ มีขนบกคลุมทั่วทั้งใบ และขนนุ่มทั้งบนและท้องใบ ไม่มีมือเกาะ ชอบเลื้อยพันต้นไม้อื่นๆ มีรากสะสมอาหารใต้ดิน หรือเหง้า
– เมล็ดโค้งงอเหมือนพระจันทร์ครึ่งซีก -ดอก ออกเป็นกระจุกสีขาว ที่ซอกใบ แต่ละดอกมีขนาดเล็กประมาณ 0.2-0.5 มิลลิเมตร
– ผล กลมรี อยู่ปลายก้านผล ยาวราว 1 เซนติเมตร ผลสีส้ม เมื่อสุกมีสีน้ำตาลออกแดง
– ขยายพันธุ์ ด้วยเมล็ด หรือเหง้า ปลูกได้ทั่วไปในดินร่วนปนทราย ความชื้นที่เหมาะสมแสงแดดไม่จัด
การใช้ประโยชน์
– เนื่องจากสารจากใบเครือหมาน้อยที่ทำให้เกิดเจล พบว่าคือเพคตินโดยมีโครงสร้างหลักคือ กรดกาแลคทูโรนิค ที่ต่อกันด้วยพันธะ α (1,4) และจัดเป็น low methoxyl pectin ดังนั้น เมื่อนำใบเครือมาน้อยมาขยํากับนํ้า กรองเอากากออก ทิ้งไว้จะแข็งตัวเหมือนวุ้น เรียกว่าวุ้นหมาน้อย หากผสมด้วยข่าหั่นฝอย ต้นหอมซอย ตะไคร้หั่นฝอย พริกป่น เกลือป่น คนให้เข้ากัน จัดเป็นอาหารคาว หรือจะทำเป็นของหวาน โดยผสมกับนํ้าเชื่อมหรือนํ้าหวาน กะทิ และน้ำแข็ง ก็จะได้ขนมหวานรสเลิศ ที่แสนอร่อยและดีต่อสุขภาพ
สรรพคุณทางยา
ส่วนเหนือดิน เป็นยาแก้ร้อนใน แก้โรคตับ ราก มีกลิ่นหอม ใช้แก้ไข้ เป็นยาขับปัสสาวะ ยาถ่าย แก้ไข้มาลาเรีย ใช้เป็นยาเจริญอาหาร ยาอายุวัฒนะ ยาช่วยย่อย แก้ท้องร่วง บวมน้ำ แก้ไอ ขัดเบา กระเพาะปัสสาวะอักเสบ เป็นยาลดไข้ เป็นยาขับเหงื่อ ไอเจ็บหน้าอก แก้ปวดท้อง แก้โรคบิด และเป็นยาบำรุง
ส่วนรากและใบ ใช้พอกเป็นยาเฉพาะที่ แก้โรคผิวหนัง หิด ลำต้น ดับพิษไข้ทุกชนิด บำรุงโลหิตสตรี เนื้อไม้แก้โรคปอด และโรคโลหิตจาง ใบ แก้ร้อนใน พอกแผล ฝี แก้แผลมะเร็ง แก้หืด ใช้ทาภายนอกแก้หิด เป็นต้น
ควรระวังที่สำคัญคือในสตรีมีครรภ์ ห้ามรับประทานเครือหมาน้อยนะคะ ไม่น่าเชื่อเลยว่าใช่ไหมคะว่า เครือหมาน้อยจะมีประโยชน์มาก สามารถรักษาได้หลายโรคขนาดนี้ ของดีอยู่ไกล้ตัวจริงๆ แอทมินคงต้องรีบไปตลาด ไปเหมาเครือหมาน้อย เอามาไว้ทาน และเอามาปลูกไว้ที่บ้านแล้วละค่ะ
ขอบคุณข้อมูลจาก : ฐานข้อมูลสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี