ขุดบ่อแบบไหน มีน้ำใช้ตลอดทั้งปี ภัยแร้งก็ช่วยได้ มีน้ำเก็บตุนตลอดเวลา

โดย

พฤศจิกายน 13, 2017

ขุดบ่อแบบไหน มีน้ำใช้ตลอดทั้งปี ภัยแร้งก็ช่วยได้ มีน้ำเก็บตุนตลอดเวลา

“เกษตรกรต้องเลิกคิดว่า น้ำเป็นของเทวดา ให้มองน้ำเป็นของไม่แน่นอน ต้องสร้างแหล่งน้ำไว้เป็นหลักประกันให้กับตัวเอง มีน้ำเหมือนกับมีประกันชีวิต อย่าไปคิดว่า ขุดสระแล้วจะเสียพื้นที่ทำกิน มีสระมีน้ำตุนเก็บไว้นี่ต่างหากจะช่วยให้เราทำมาหากินได้ทุกเมื่อ ได้ทั้งปี เกษตรกรควรขุดสระน้ำเตรียมรับมือภัยแล้งเพราะปีหน้าและปีต่อๆไป ปัญหาจะรุนแรงขึ้นไปเรื่อยๆ”

รศ.ดร.บัญชา ขวัญยืน รักษาการอธิการบดีมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บอกว่า อย่าขุดเหมือนที่ผ่านมา เพราะใช้ประโยชน์ได้ไม่เต็มที่ เก็บน้ำไม่ได้ บางแห่งปล่อยทิ้งให้รกร้างไปเกือบ 50% เพราะขุดแบบไม่คำนึงถึงหลักความเป็นจริงของธรรมชาติ…ไปขุดบ่อน้ำบนที่ดอน แถมยังทำคันบ่อที่สูงจนน้ำไหลเข้าไปไม่ได้ กลายเป็นหลุมร้างไร้ประโยชน์ จะขุดสระน้ำให้ได้ใช้ประโยชน์เต็มที่ ดร.บัญชาแนะว่า พื้นที่สระน้ำต้องมีอย่างน้อย 1 ไร่ ถึงจะเพียงพอใช้ในหน้าแล้ง และยังใช้เลี้ยงปลาได้อีกด้วย

ส่วนพื้นที่จะขุด ให้เลือกบริเวณที่ลุ่มต่ำ สังเกตได้บริเวณนั้นจะมีกรวดถูกน้ำพัดไหลมารวมกัน ขุดไปเถอะข้างล่างจะมีดินดานช่วยเก็บน้ำได้ดี…อย่าไปขุดบนเนินดิน นอกจากจะไม่มีน้ำไหลมาเข้าบ่อแล้ว ขุดลงไปข้างล่างยังเป็นดินร่วน เก็บน้ำไม่อยู่ น้ำซึมลงใต้ดินหมด

“ความลึกของสระที่เหมาะ 4-5 ม. และวัดความลึกจากพื้นดินเดิม ไม่ใช่ขุดแบบราชการ จะขุดกันแค่ 3 ม. แถมวัดแบบขี้โกง วัดจากคันดินที่กองอยู่ข้างบน ไปๆมาๆลึกแค่ 2 ม.เอง เก็บน้ำไม่พอใช้หน้าแล้งแน่ เพราะน้ำมีการระเหยออกไปวันละ 3 มม. คิดดูแล้วกันหน้าแล้ง 7 เดือน (พ.ย.-พ.ค.) 200 กว่าวัน น้ำจะหายไปแค่ไหน ไม่เหมือนกับขุดลึก 4-5 ม. ถึงจะระเหยไป น้ำยังเหลืออีกเยอะ”

ขุดดินขึ้นมาแล้ว ถ้ามีคนมาขอซื้อดินไปถมที่ก็ให้ไป แต่ถ้าไม่รู้จะเอาไปไหนต้องวางกองรอบ ขอบสระ ควรให้กองดินอยู่ห่างจากขอบสระ 1-2 ม. เพื่อกันดินไหลลงบ่อ

ที่สำคัญ อย่ากองดินปิดขอบสระจนหมด ต้องเปิดทางให้น้ำหลากไหลเข้าสระได้ด้วย ถ้าปิดหมด รอให้ฝนตกลงสระอย่างเดียว น้ำจะไม่มีวันเต็มสระ…ไม่นานจะกลายเป็นบ่อร้าง

“สระที่จะขุดควรเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส เพราะจะเสียพื้นที่ขอบบ่อน้อยที่สุด และการขุดสระเพื่อป้องกันตลิ่งทรุดพัง ควรมีลาดเอียงในอัตรา 1 : 1 แต่ถ้าสระลึก 4 ม.ขึ้นไป จะต้องขุดแบบให้มีตะพัก เพื่อป้องกันตลิ่งชันทรุดในช่วงน้ำน้อยด้วย”

ที่สำคัญ ดร.บัญชา ย้ำว่า เมื่อขุดสระน้ำมาแล้ว ควรที่จะนำน้ำไปใช้เพื่อปลูกพืชชนิดอื่นๆ ไม่ใช่ขุดเพื่อเอาน้ำไปทำนา เพราะมันไม่คุ้มค่ากับการลงทุน

เนื่องจากปีที่แล้ว..ทางกองทุน หมู่บ้านได้รับเงินทุนเพิ่ม อีก 4 แสนบาท

กองทุนจึงได้มีแนวคิดที่ให้ชาวบ้านกู้เงินไปให้เกิดประโยชน์สูงสุดจึงได้รวมตัวกันเพื่อ

ทำโครงการพัฒนาพื้นที่การเกษตร..ขึ้น…ได้มีสมาชิกเข้าร่วมโครงการเกือบๆ 40 รายใช้งบประมาณ 6 แสนกว่าบาท.มีทั้งสระและนา…ในภาพด้านล่าง..จะเป็นสระที่ใช้งบประมาณในการขุด 13,000 บาท ทุกบ่อ…ในขนาด 900 ลบม.

กว้างxยาวxลึก ก็มีขนาดอยู่ 3 อย่าง 15x20x3 ม. หรือ 15x25x2.5 ม. หรือ 15x30x2 ม.

สระบ่อนี้น้ำใสที่สุด..ในบรรดาทุกบ่อ.

มีรูปตัวอย่างของ สระน้ำหลายๆแบบให้ดูนะครับ…

1.สระนี้ ความลึก 2.5 เมตร ขุดเสร็จมีน้ำแต่ขุ่น ขุดอยู่ข้างๆนา..ค่อนข้างลุ่ม..

2.สระนี้เหมือนภาพที่ 1 แต่ขุดเสร็จน้ำเยอะมาก น้ำลึกกว่า 2 เมตร รถติด อยู่ 2 วัน จ่าย 13,000 เท่าเดิม

3.ประเภทเดียวกันกับ 1และ2.มีน้ำออกมาเลยตอนขุดเสร็จ…ไม่ต้องรอฝน ปลูกมะเขืองามเลย..ครับ..มีน้ำรดสบาย

4.ขุดข้างห้วย…ระดับน้ำออกมาเท่ากันกับห้วยเลย แต่ห้วยสายนี้เป็นห้วยสายเล็กไม่ใหญ่มากคูสะติดกับห้วเลยครับ…มีน้ำตลอดปี น้ำหลากก็ไม่ขาดเพราะทำคันดินกั้นไว้

5.ขุดข้างห้วย..เหมือนภาพที่ 4..แต่ไม่มีน้ำ..ห้วยใหญ่ครับ ข้อเสียห้วยนี้ขนาดใหญ่ครับพอหน้าแล้งน้ำในห้วยลดลงมากก็จะดึงน้ำในสระไปด้วย ขนาดระยะห่างจากสระกับห้วย 30 เมตรน้ำยังหมดครับ