ม้ากระทืบโรง.. สมุนไพรบำรุงโลหิต แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
ในปัจจุบันสมุนไพร.. มีบทบาทในการรักษาโรคต่างๆ มากขึ้น หลายคนนิยมรักษาตัวเองโดยการใช้สมุนไพร ซึ่งม้ากระทืบโรงก็เป็นสมุนไพรอีกชนิดหนึ่งที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมาก วันนี้เราจะพาไปรู้จักและดูสรรพคุณของม้ากระทืบโรงกัน
ม้ากระทืบโรง..บำรุงโลหิต แก้ปวดเมื่อยตามร่างกาย
ม้ากระทืบโรง เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่เป็นไม้เถาเลื้อย มีสรรพคุณช่วยบำรุงร่างกาย บำรุงโลหิต แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย และมีสรรพคุณโดดเด่นนั่นก็คือการใช้เป็นยาบำรุงกำลังและบำรุงกำหนัด โดยมักนิยมนำมาดองกับเหล้าไว้ดื่ม หรือที่เรียกว่า ยาดองม้ากระทืบโรง
ลักษณะของม้ากระทืบโรง
ต้น
จัดเป็นไม้พุ่มรอเลื้อย เป็นไม้เถาขนาดใหญ่มักเลื้อยเกาะไปตามพรรณไม้ชนิดอื่น มีความสูงได้ถึง 25 เมตร เปลือกมีสีน้ำตาลและสาก มีปุ่มขึ้นคล้าย ๆ หนาม เนื้อไม้สีขาวและมีน้ำยางสีขาว เถามีรสเย็น ส่วนทั้งต้นจะมีรสขมเล็กน้อย มักพบเกาะเลื้อยอยู่ตามต้นไม้ขนาดใหญ่ในป่าดิบแล้งและป่าดิบเขา ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการตัดเถาม้ากระทืบโรงประมาณ 1 คืบแล้วนำมาปักชำ
ใบ
มีใบเป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ ลักษณะของใบคล้ายรูปหอก หรือรูปไข่ หรือเป็นรูปขอบขนานแกมวงรี ก้านใบและผิวใบด้านล่าง รวมไปถึงฐานรองดอกอ่อนจะมีขน ใบกว้างประมาณ 7-9 เซติเมตร และยาวประมาณ 12-18 เซนติเมตร
ดอก
ออกดอกเป็นช่อ ลักษณะเป็นทรงกลมคล้ายผลออกเดี่ยว ๆ ตามซอกใบ ดอกเป็นแบบแยกเพศอยู่ในช่อเดียวกัน ที่ฐานรองดอกเป็นรูปทรงกลม
ผล
ลักษณะของผลเป็นรูปทรงกลม เปลือกผลสีเขียว ภายในผลเนื้อมีสีแดง
สรรพคุณของม้ากระทืบโรง
- เถามีรสเย็นขื่น ใช้ดองกับสุราหรือใช้ต้มดื่มช่วยบำรุงกำลัง หรือจะใช้เถาม้ากระทืบโรงที่ตากแห้งแล้วนำมาเข้าเครื่องยาผสมกับเปลือกต้นนางพญาเสือโคร่ง ลำต้นฮ่อสะพายควาย ตานเหลือง มะตันขอ จะค่าน ข้าว แก่นฝาง หลามดง หัวยาข้าวเย็น ไม้มะดูก และโด่ไม่รู้ลืม นำมาต้มน้ำดื่มเป็นยาบำรุงกำลัง แก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกายก็ได้เช่นกัน (เถา, ลำต้น, ทั้งต้น)
- ใช้ผสมกับลำต้นคุย นำมาต้มดื่มใช้เป็นยาอายุวัฒนะ (ต้น)
- ช่วยบำรุงธาตุในร่างกาย (เถา, ทั้งต้น)
- ช่วยบำรุงร่างกาย (ต้น)
- ช่วยทำให้เจริญอาหาร (ทั้งต้น)
- ช่วยบำรุงโลหิต ด้วยการใช้เถาต้มกับน้ำดื่มหรือใช้ดองกับเหล้าก็ได้ (เถา)
- ช่วยแก้เลือดเสีย เลือดค้าง ซูบซีด (ต้น)
- ช่วยแก้อาการปวดศีรษะ (เนื้อไม้)
- ช่วยแก้อาการปวดฟัน (เถา)
- ช่วยในการย่อยอาหาร ช่วยขับน้ำย่อย ช่วยทำให้อาหารมีรส (เถา)
- ช่วยแก้ริดสีดวงทวาร (ทั้งต้น)
- ช่วยแก้น้ำเหลืองเสีย (เถา)
- ช่วยแก้ประดงลม (เถา)
- ช่วยแก้ประดงเลือดที่ทำให้เป็นจุดห้อเลือด เป็นเม็ดตุ่มตามผิวกาย (เถา)
- ช่วยแก้อาการปวดเมื่อยตามร่างกาย เช่น ปวดหลัง ปวดเอว เป็นต้น (เถา, เนื้อไม้)
- ประโยชน์ของม้ากระทืบโรง ใช้ทำเป็นยาดองม้ากระทืบโรง ซึ่งมีสรรพคุณช่วยบำรุงความกำหนัด (เถา, ทั้งต้น)
แหล่งอ้างอิง : ฐานข้อมูลเครื่องยาสมุนไพร คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยอุบลราชธานี, สถาบันวิจัยและพัฒนาที่สูง (องค์กรมหาชน), เว็บไซต์อุทยานธรรมชาติวิทยาสิรีรุกขชาติ มหาวิทยาลัยมหิดล, ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย (เต็ม สมิตินันทน์)
เรียบเรียงโดย : Postsod